Καρέτα
Το κεφάλι είναι σχετικά μεγάλο με έντονα κερατινοποιημένο ράμφος και χωρίς δόντια. Το χέλυο (καβούκι) έχει σχήμα καρδιόσχημο ή οβάλ με μια κεντρική σειρά πέντε ραχιαίων πλακών και άλλες πέντε στα πλευρά. Τα ενήλικα έχουν κοκκινοκάστανη ράχη και κιτρινωπό πλάστρο. Οι νεοσσοί έχουν ανοιχτό ή σκούρο γκρι χρώμα. Τα πρόσθια πτερύγια έχουν δύο νύχια και τα πίσω δύο ή τρία. Τα ζώα που φωλιάζουν στη Μεσόγειο είναι συγκριτικά μικρά, με μήκος σώματος 75-100 εκ. και βάρος 100-135 κιλά, αν και έχουν παρατηρηθεί και πολύ μεγαλύτερα ζώα. Τα ενήλικα αρσενικά έχουν μακρύτερες και παχύτερες ουρές.
Η καρέτα είναι μεταναστευτικό είδος και διέρχεται από δύο οικολογικές φάσεις, την «ωκεάνια», κατά την οποία ζει στην ανοιχτή θάλασσα και τη «νηριτική» όταν συχνάζει σε παράκτια νερά. Ζουν έως 100 χρόνια και τρέφονται με θαλάσσια ασπόνδυλα, όπως καβούρια και άλλα Καρκινοειδή, Κεφαλόποδα, ενίοτε μέδουσες αλλά και με φύκη ή θαλάσσια φυτά. Στην Ελλάδα τα θηλυκά ενηλικιώνονται σε ηλικία 20-30 ετών και γεννούν κάθε 2-3 χρόνια, επιστρέφοντας στις παραλίες όπου γεννήθηκαν. Η περίοδος ωοτοκίας ξεκινά τον Μάιο και ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο με την εκκόλαψη των νεοσσών. Στη διάρκεια της κάθε αναπαραγωγικής περιόδου μια καρέτα σκάβει στην άμμο με τα πίσω της πτερύγια 2-4 φωλιές βάθους περίπου 60 εκατοστών. Σε κάθε φωλιά αποτίθενται συνολικά έως 120 αυγά. Η επώαση διαρκεί περίπου 55 μέρες και το φύλο των νεοσσών εξαρτάται από τη θερμοκρασία μέσα στη φωλιά. Τα χελωνάκια εκκολάπτονται συνήθως τη νύχτα ή το χάραμα και βρίσκουν τη θάλασσα προσανατολιζόμενα από και προς τον φωτεινότερο ορίζοντα.
Η Ελλάδα φιλοξενεί τις περισσότερες φωλιές στη Μεσόγειο αλλά και τις δύο πιο σημαντικές παραλίες ωοτοκίας: τις έξι παραλίες στον Κόλπο του Λαγανά στη Ζάκυνθο και τον νότιο Κυπαρισσιακό κόλπο στη δυτική Πελοπόννησο. Χελώνες καρέτα παρατηρούνται όμως σχεδόν παντού στις ελληνικές θάλασσες.
Περιλαμβάνεται στα παραρτήματα αυστηρής προστασίας ειδών της συνθήκης CITES, της Σύμβασης της Βόννης για τα μεταναστευτικά είδη, του Πρωτοκόλλου της Διεθνούς Σύμβασης της Βαρκελώνης και της Σύμβαση της Βέρνης καθώς και στα Παραρτήματα ΙΙ (ως είδος προτεραιότητας) και IV της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ). Στην εθνική νομοθεσία προστατεύεται από το Π.Δ. 617/80, που απαγορεύει την αλιεία, τη συλλογή νεοσσών και την καταστροφή των αβγών, και το Π.Δ. 67/81. Χαρακτηρίζεται ως Κινδυνεύον (EN) από το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009) ενώ ο μεσογειακός υποπληθυσμός της καρέτα χαρακτηρίζεται ως Μειωμένου Ενδιαφέροντος (LC) από την IUCN (2020) αν και με την επισήμανση ότι το είδος εξαρτάται από τη συνέχεια δράσεων προστασίας και διατήρησης. Απειλείται από την υποβάθμιση των παραλιών ωοτοκίας και του πλησίον θαλάσσιου χώρου, λόγω ανάπτυξης του παράκτιου χώρου, φωτορύπανσης, όχλησης και εντατικής τουριστικής χρήσης των παραλιών. Επίσης από την εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία, που μπορεί να έχει ως συνέπεια εσκεμμένη κακοποίηση ή θανάτωση. Οι θαλάσσιες χελώνες μπερδεύουν τα πλαστικά απορρίμματα, ιδιαίτερα τις σακούλες, με μέδουσες, τις τρώνε και αυτό τις οδηγεί σε πνιγμό ή ασιτία. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια επιπλέον πίεση αφενός επειδή η άνοδος της θερμοκρασίας αναμένεται να διαταράξει την αναλογία φύλου στον πληθυσμό και αφετέρου επειδή η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα επηρεάσει τις παραλίες ωοτοκίας.
