Χωματόφρυνος
Τα ενήλικα άτομα έχουν μήκος έως και 20 εκατοστά, με τα θηλυκά να είναι μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Το χρώμα της ράχης είναι γκριζόλευκο, γκρίζο, καφέ ή λαδί-καφέ με σκουρόχρωμα στίγματα ή κηλίδες. Το κάτω μέρος του σώματος είναι ανοιχτόχρωμο ή κιτρινόγκριζο με σκούρα στίγματα. Οι παρώτιοι αδένες προεξέχουν έντονα και το πάνω μέρος του σώματος καλύπτεται από φυμάτια. Η τυμπανική μεμβράνη δεν είναι ορατή και τα αρσενικά δεν φέρουν φωνητικούς σάκους.
Πρόκειται για εδαφόβιο, νυκτόβιο είδος, το οποίο κατά την αναπαραγωγή παρατηρείται και την ημέρα. Στην Ελλάδα παραμένει ενεργό όλη τη διάρκεια του χρόνου, ανάλογα με το υψόμετρο. Η αναπαραγωγή πραγματοποιείται από τα μέσα του χειμώνα ως τα τέλη της άνοιξης. Τα θηλυκά γεννούν 4.000–10.000 αυγά σε μακριά ζελατινώδη κορδόνια. Ο χωματόφρυνος τρέφεται με μεγάλη ποικιλία Ασπόνδυλων. Οι βασικές ομάδες λείας του όμως είναι τα Κολεόπτερα, τα Υμενόπτερα και τα Διπλόποδα. Τα ενδιαιτήματά του περιλαμβάνουν δάση, θαμνώνες, μακκίες, δασολίβαδα, όρια καλλιεργημένων περιοχών, κήπους αλλά και πάρκα οικισμών και πόλεων.
Το είδος εξαπλώνεται από την κεντρική Ευρώπη, τη βορειοδυτική Ανατολία έως την ανατολική Ρωσία. Στην Ελλάδα ζει από το επίπεδο της θάλασσας έως μεγάλα υψόμετρα, σε ολόκληρη την ηπειρωτική χώρα και στα νησιά Κέρκυρα, Λευκάδα, Κεφαλονιά, Σαμοθράκη, Σάμο, Κω, Άνδρο, Εύβοια και Λέσβο.
Ο χωματόφρυνος περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης και στο ΠΔ 67/81. Χαρακτηρίζεται ως Μειωμένου Ενδιαφέροντος (LC) τόσο από την IUCN (2020) όσο και από το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009). Αρκετές από τις περιοχές όπου ζει προστατεύονται. Οι κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζει το είδος είναι η καταστροφή των δασών και των λιβαδιών, η αποξήρανση και η ρύπανση των υγροτόπων, η εντατικοποίηση της γεωργίας, η αστικοποίηση και η οδική θνησιμότητα. Σε κάποιες χώρες έχει αναφερθεί και ως απειλή η χυτριδιομυκητίαση.
