Γραικοχελώνα
Το χέλυο (καβούκι) είναι θολωτό και έχει μήκος περίπου 25-30 εκατοστά, ενίοτε και μεγαλύτερο. Τα θηλυκά είναι συνήθως μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Το χρώμα του χέλυου ποικίλλει και μπορεί να είναι κίτρινο-καφέ, λαδί ή πρασινωπό με καφέ ή μαύρα μπαλώματα. Το πλάστρο (κοιλιακό καβούκι) είναι κίτρινο-καφέ με μαυριδερά μπαλώματα. Χαρακτηριστικό του είδους αποτελεί η μονή υπερουραία πλάκα, καθώς και τα διακριτά φύματα στους μηρούς. Τα αρσενικά διακρίνονται από τα θηλυκά από το κοίλο σχήμα του πλάστρου (επίπεδο ή κυρτό στα θηλυκά).
Είναι ζώο που δραστηριοποιείται την ημέρα και αποφεύγει τις υψηλές θερμοκρασίες. Ανάλογα με τις συνθήκες, μπορεί να παραμένει δραστήριο όλο το χρόνο ή να πέσει σε χειμερία νάρκη. Συναντάται σε μεγάλη ποικιλία ενδιαιτημάτων, φυσικών (ανοιχτά δάση, θαμνότοποι, λιβάδια, παραποτάμια οικοσυστήματα, αμμοθίνες κ.α.) και ανθρωπογενών (καλλιέργειες, κήποι), εφόσον υπάρχει κάποια φυτική κάλυψη. Προτιμά περιοχές με αμμώδες ασβεστολιθικό υπόστρωμα, ενώ αποφεύγει το έντονα αλμυρό υπόστρωμα, την αραιή βλάστηση, τις βραχώδεις περιοχές και τις μεγάλες κλίσεις. Το ζευγάρωμα γίνεται την άνοιξη και τα θηλυκά γεννούν έως και 3 φορές το χρόνο. Είναι κυρίως φυτοφάγο είδος, αλλά περιστασιακά τρέφεται και με μικρά ασπόνδυλα (έντομα, μαλάκια).
Στην Ελλάδα απαντάται στη Μακεδονία, τη Θράκη και σε νησιά του Βορείου και του Ανατολικού Αιγαίου (Θάσο Σαμοθράκη, Λήμνο, Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω, Σύμη και Λέρο). Λόγω της συχνής μεταφοράς του από τον άνθρωπο έχει βρεθεί και σε περιοχές εκτός της φυσικής του εξάπλωσης, όπως στην Πελοπόννησο, τη Δυτική Ελλάδα, την Κρήτη, ορισμένα νησιά του Αιγαίου, τη Σαλαμίνα και αλλού.
Περιλαμβάνεται στη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II και Αναθεωρημένο Παράρτημα Ι του Ψηφίσματος 6 του 1998), στο Παράρτημα II της συνθήκης CITES, καθώς και στα Παραρτήματα ΙΙ και IV της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ). Επίσης προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία (ΠΔ 67/81). Χαρακτηρίζεται ως Τρωτό (VU) από την IUCN (2020) και ως Μειωμένου Ενδιαφέροντος (LC) από το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009). Απειλείται κυρίως από την υποβάθμιση των βιοτόπων του, τη χρήση φυτοφαρμάκων, την εκτεταμένη οδοποιία, τις πυρκαγιές και την παράνομη συλλογή του.
